Obecnie jednym z istotnych problemów w zakresie chorób odzwierzęcych są choroby nowo pojawiające się – zalicza się do nich również choroby odkleszczowe. Kleszcz może być nosicielem różnych chorób odkleszczowych między innymi: borelioza, KZM (kleszczowe zapalenie mózgowia), babeszjoza, tularemia, gorączka Q i inne. W ostatnim okresie najczęściej rozpoznawaną jest Borelioza. Borelioza (krętkowica kleszczowa) jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterię Borrelia burgdorferi.  Do zakażenia krętkiem B. burgdorferi dochodzi w wyniku ukłucia zainfekowanego kleszcza.

NATURALNE ŚRODOWISKO WYSTĘPOWANIA KLESZCZY

• wilgotne lasy, porośnięte dzikim bzem,  łąki, polany
• parki miejskie, błonia nad rzekami i stawami
• pola uprawne, działki ogrodowe, ogródki przydomowe
• obszary zarośnięte paprociami, jeżynami, leszczyną
• obszary, gdzie las liściasty przechodzi w las iglasty lub odwrotnie
• suche liście, kłody drewna pozostawione, jako posusz

BORELIOZA z LYME (Borrelia burgdorferi)

• wywołana jest przez krętki - spiralne bakterie wzrastające powoli w temp. 30-34 ^oC (dzieli się na dwie komórki potomne, co 8-24 h).
• bakteria przenoszona jest przez ukłucie zainfekowanego kleszcza (uważa się, że zakażenie człowieka inną drogą niż pokłucie jest bardzo mało prawdopodobne)
• wniknięcie bakterii może nastąpić przez uszkodzoną skórę:
• przez rozgniecenie kleszcza i wtarcie jego treści w ranę
• przez wtarcie znajdującego się na skórze kału kleszcza

Bakterie wykorzystują liczne mechanizmy unikania eliminacji, co może być przyczyną przewlekania się boreliozy, jej nawrotów jak i późnych zmian narządowych.

• krętek potrafi zmieniać nie tylko kształt, ale i chemiczną strukturę, co umożliwia bakterii przystosowanie się i zdolność przeżycia w różnych warunkach.

CO ROBIĆ, GDY UKĄSI NAS KLESZCZ ?

• usunąć kleszcza pęsetą lub innym przyrządem do tego przeznaczonym np. tzw. kleszczołapki lub przyrząd mający kształt karty płatniczej, na którego brzegach są szczeliny różnej wielkości – lub inne przyrzady dostępne w aptekach.
• podczas usuwania kleszczy wbitych w skórę nie wolno:

• wyciągać kleszcza palcami (można go rozgnieść i wprowadzić jego zawartość do krwioobiegu)
• smarować kleszcza tłuszczem itp. (może to spowodować powrót treści przewodu pokarmowego kleszcza do krwioobiegu człowieka)
• rozgniatać kleszcza
• podpalać kleszcza
• szarpać gwałtownie kleszcza

• po usunięciu kleszcza należy dokładnie umyć ręce, a miejsce po ukłuciu zdezynfekować (woda utleniona, 40% alkohol) - obserwacja miejsca ukąszenia przez kilkanaście dni, czy nie pojawia się zmiana skórna, jeżeli pojawi się rumień wędrujący (łac. erythema migrans), zaczerwienienie - zmiana skórna występująca w miejscu lub w pobliżu miejsca ukąszenia, wkłucia kleszcza o średnicy > 5 cm zmieniające swój kształt i położenie, należy natychmiast udać się do lekarza. Zaczerwienienie utrzymuje się na skórze nawet kilka tygodni. Czasem jest mylone z odczynem alergicznym, pokrzywką.
• jeżeli nie pojawi się rumień wędrujący (pojawia się u około 40-50% osób zainfekowanych), wskazana jest konsultacja u lekarza, gdyż po 5-6 tygodniach od ukąszenia należałoby wykonać badanie w kierunku boreliozy.
• wskazanym jest wysłanie kleszcza do badania do laboratorium czy jest nosicielem bakterii  B. burgdorferi  lub innych chorób odkleszczowych w tym KZM - pozwoli to na ewentualne szybkie wdrożenie leczenia.

PROFILAKTYKA

• Odpowiedni ubiór 
• Stosowanie środków odstraszających /repelenty/ ogranicza ryzyko ukąszenia, jednak nie daje 100% ochrony.
• Unikanie głaskania czworonogów /psy/.
• Po powrocie z wycieczki /spaceru/ wytrzepanie odzieży – nie wnoszenie do domu
• Dokładne oglądanie ciała po powrocie z lasu, parku, działki, łąki itp. Okolice głowy (szczególnie za uszami oraz na granicy włosów), gdzie w przypadku dzieci dochodzi do około 70% ukąszeń. U dorosłych kleszcze umiejscawiają się najczęściej w miejscach, w których skóra jest najdelikatniejsza (pod kolanami, w pachwinach, w fałdach skóry oraz na brzuchu.
• Dokładny prysznic.
• Jak najszybsze usunięcie oraz właściwy sposób usuwania kleszczy z ciała.

• Unikanie spożywania surowego mleka.
• Szczepienia przeciw KZM (Kleszczowemu Zapaleniu Mózgowia).