Początki mechanizacji pozyskania i zrywki drewna.

Zrywka drewna przy użyciu wciągarki parowej, Kalifornia, koniec XIX wieku

Lokomobila Phoenix do transportu drewna, północna Finlandia 1913 r.

Ciężarówka Duplex (z napędem na cztery koła) wykorzystywana do zrywki drewna, Kanada 1924

Pilarka dwuosobowa do ścinki drzew, Finlandia (przełom lat 20 i 30 XX wieku)

Pilarka kabłąkowa Partner

II Wojna Światowa a mechanizacja prac pozyskaniowych (Stany Zjednoczone, Europa)

• Konieczność zapewnienia ciągłości dostaw drewna
• Brak siły roboczej
• Zmiany w sektorze wiejskim (migracja do miast)

Zmiany w sektorze wiejskim Austrii (Sedlak, 1998).

Kierunki rozwoju konstrukcji w okresie powojennym:

• adaptacja gotowych rozwiązań, głównie z rolnictwa ciągniki rolnicze z osprzętem (wciągarki, łuki i przyczepki zrywkowe)
• wprowadzanie rozwiązań stosowanych w maszynach budowlanych (przegubowe ramy, hydraulika siłowa, żurawie hydrauliczne)
• konstrukcja pierwszych specjalistycznych maszyn (forwarderów, procesorów i harwesterów)

Harrisson Pulpwood Harvester, połowa lat 50-tych, Georgia, USA

Mechanizacja prac pozyskaniowych, lata 80-te i 90-te

• wzrost poziomu mechanizacji prac pozyskaniowych:
• Finlandia (1996): zręby – 90%, trzebieże - 77%
• Szwecja (1996): zręby – 98%, trzebieże 96%
• zwrot ku ochronie środowiska (m.in. szersze opony, katalizatory, pompy podciśnieniowe w układach hydraulicznych)
• zmiany w układach sterowania pracą maszyn (elektrohydrauliczne)
• zmiany w układach kontrolno pomiarowych (pomiar miąższości)
• zmiany w układach jezdnych maszyn leśnych (m.in. Niezależne zawieszenie kół, układy kroczące)
• poprawa komfortu pracy operatora (poziomowanie kabin, kabiny zawieszane)
• udoskonalenie procesów pozyskiwania drewna w skali makro (planowanie na poziomie jednostki administracyjnej) i mikro (projektowanie sieci szlaków zrywkowych, miejsc składowania drewna po zrywce)
• zmiany technologiczne – wzrost znaczenia metody drewna krótkiego (Finlandia i Szwecja 98% (1991), Litwa – 44,3% (1991) i 83,6%(1997), Łotwa 76% (1990) i 92% (1995), Niemcy ok. 35%
• zainteresowanie maszynami leśnymi o mniejszych gabarytach (przełom lat 80-tych i 90-tych)
• wzrost zainteresowania technologiami pozyskiwania leśnych zrębków opałowych

Forwarder TJ1010, Nadleśnictwo Dąbrowa

Podsumowanie

• mechanizacja prac przy pozyskaniu drewna jest nieunikniona, jedynym ograniczeniem są możliwości finansowe potencjalnych użytkowników (m.in. duża wydajność, niskie koszty pozyskania)
• stosowanie nowoczesnych maszyn zwiększa bezpieczeństwo i komfort pracy
• nowoczesne maszyny pozwalają spełniać wymagania stawiane przez odbiorców drewna (wymiary, czystość)

Ekonomiczne i organizacyjne zagadnienia usługowego wykonawstwa prac leśnych.

Harwester zastępuje pracę około dziesięciu drwali

Eugeniusz Kiełczawa,
Krzysztof Jodłowski, Instytut Badawczy Leśnictwa