W 2024 roku zamontowano w zielonogórskich lasach ponad 2,8 tys. nowych budek lęgowych dla ptaków i schronów dla nietoperzy, a ponad 15 tysięcy budek zostało przygotowanych ponownie dla skrzydlatych lokatorów.

Nowa, jeszcze niezamieszkała budka lęgowa dla sikorek. Fot. Anna Niemiec

O tej porze roku nie ma niebezpieczeństwa zniszczenia lęgów, czy przepłoszenia ptaków. Zabieg czyszczenia i naprawy budek jest konieczny, ponieważ pozostawione w budce stare gniazda i inne pozostałości są źródłem groźnych dla ptaków pasożytów. Dodatkowo nawarstwianie się materiału spłyca budkę, zbliżając się tym do otworu wlotowego. To ułatwia drapieżnikom dostęp do jaj i lęgów. 

Budki nieoczyszczone są praktycznie nieprzydatne dla ptaków.  Przed przystąpieniem do czyszczenia budki, sprawdzamy, czy nie ma w niej innych lokatorów tj. orzesznice, myszy lub nietoperze, wówczas należy pozostawić je w spokoju. Po otwarciu budki, cała zawartość należy usunąć, a na jej dno można wysypać garść trocin. Przy okazji sprawdzamy, czy budka nie wymaga naprawy. Co można znaleźć wewnątrz budek? Mech, sierść, pióra, fragmenty roślin, jaja, a także odchody. Pozostające w budkach ślady umożliwiają zidentyfikowanie jej lokatora.

Zawartość budki po jednym sezonie lęgowym. Aż prosi się o wyczyszczenie. Fot. Anna Niemiec

O czym musimy pamiętać, chcąc zabrać się za wyczyszczenie budki? Przede wszystkim o terminie, w jakim możemy wykonać porządki. Według ustawy o ochronie przyrody, gniazda z budek możemy usuwać od 16 października do końca lutego, dzięki czemu ominiemy okres lęgowy ptaków i tym samym nie zakłócimy ich spokoju.

Zimą ptaki wykorzystują budki jako schronienie, więc po uprzątnięciu gniazd trzeba je koniecznie zawiesić z powrotem na drzewie.

Samo czyszczenie budek lęgowych to również świetna okazja do prowadzenia obserwacji. Jak rozpoznać czy budka była zamieszkiwana przez sikory, czy przez wróblowate. Gniazda przedstawicieli obu rodzin znacząco się od siebie różnią. W gniazdach sikor dominuje sierść i mech, natomiast w gniazdach wróbli czy mazurków wyścielone są trawą i piórami, najczęściej kurowatych.

Zachęcamy do czyszczenia budek lęgowych i montowania nowych. Jak to zrobić można zobaczyć na infografice: